Radiowe Centrum Kultury Ludowej

"Pierwszy Podhalański Popis Konkursowy Ludowych..." i "Pamiątki przeszłości z archiwum wydobyte...", Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk

Ostatnia aktualizacja: 06.02.2020 13:46
Laureat pierwszej nagrody w konkursie na Fonogram Źródeł Roku 2013.
Logo Instytutu Sztuki PAN.
Logo Instytutu Sztuki PAN.Foto: mat. pras.

Nagrode przyznano za dwie antologie nagrań archiwalnych dokonanych w latach 50. XX wieku: "Pierwszy Podhalański Popis Konkursowy Ludowych Muzyk Góralskich. Zakopane 18-20 kwietnia 1952" oraz "Pamiątki przeszłości z archiwum wydobyte. Pieśni i muzyka Kielecczyzny". Na szczególne uznanie zasługują autorzy obu albumów: Jacek Jackowski, Aleksandra Szurmiak- Bogucka i Kaja Maćko- Gieszcz.


Okładka płyty "Pierwszy Podhalański Popis Konkursowy Ludowych Muzyk Góralskich. Zakopane 18-20 kwietnia 1952". Okładka płyty "Pierwszy Podhalański Popis Konkursowy Ludowych Muzyk Góralskich. Zakopane 18-20 kwietnia 1952".

Pierwszy Podhalański Popis Konkursowy Ludowych Muzyk Góralskich. Zakopane 18-20 kwietnia 1952

Występ każdej muzyki poprzedza zapowiedź konferansjera wydzielona na płycie jako oddzielna ścieżka (track). Zapowiedzi nie zawsze są zgodne z zapisem nazwisk i danych o wykonawcach uwzględnionych w archiwalnych protokołach. W zapisie nut i nazwisk muzykantów uwzględniono ich brzmienie w gwarze podhalańskiej (np. Styrczula - Styrcula, Trzebunia - Trebunia).
W nawiasach kwadratowych ujęto całkowity czas trwania ścieżki. W nawiasach okrągłych wskazano punkt startowy indeksów (b, c, d...) względem początku ścieżki. Podana wartość określa kolejno minutę i sekundy wskazane na liczniku, np.: (00:43) oznacza, że indeks ten zaczyna się w 43 sekundzie danej ścieżki.


Płyta CD nr 1:

  1. Muzyka Obrochtów z Zakopanego - zapowiedź
  2. a. Hej, Madziar pije - marsz [01:33]
  3. b. (00:43) Jo ci puowiadała, Anielo
  4. c. (00:57) Sabałowa
  5. Pódźmy chłopcy do sałasa - ozwodna [00:37]
  6. Orawska [01:15]
  7. Sabałowa [01:12]
  8. Hej, Janicku, serdecko - do zbójnickiego [00:31]
  9. a. W murowanej piwnicy - zbójnicki [02:56]
  10. b. (00:36) Do starego zbójnickiego
  11. c. (00:53) W murowanej piwnicy - zbójnicki
  12. d. (01:06) Idzie zim ku zimie - krzesany do zbójnickiego
  13. e. (01:44) Do zbójnickiego - do zwyrtu
  14. f. (01:57) Hej, ide w las - marsz Chałubińskiego
  15. g. (02:33) Marsz jaworzyński
  16. a. Siedzi ptosek na ruokicie - krzesany po trzy [01:50]
  17. b. (00:21) Ozwodna Jędrusia
  18. c. (01:00) Siedzi ptosek na ruokicie - krzesany po dwa
  19. d. (01:19) Ozwodna Jędrusia
  20. e. (01:32) Siedzi ptosek na ruokicie - krzesany po dwa
  21. Wieczna (pierwsza) [01:03]
  22. Wieczna (druga) [01:16]
  23. W lesie grzyby - krzesany po śtyry, grzybowa [00:44]
  24. Ozwodna Bartusiowa [00:43]
  25. Muzyka Bronisławy Koniecznej-Dziadoń z Bukowiny Tatrzańskiej - zapowiedź
  26. a. Hej, Janicku, serdecko - do zbójnickiego [02:00]
  27. b. (00:42) Pódźmy chłopcy do sałasa - ozwodna
  28. c. (01:05) Hej, Madziar pije - marsz
  29. a. Pytacka [03:57]
  30. b. (0:41) Sabałowa
  31. c. (1:10) Ozwodna
  32. d. (2:02) Ozwodna
  33. e. (2:43) Hej, górol jo se, górol - ozwodna
  34. f. (3:15) Ozwodna
  35. a. Krzesany po trzy [03:32]
  36. b. (0:36) Krzesany po śtyry
  37. c. (0:57) Matejowa
  38. d. (1:27) W lesie grzyby - krzesany po śtyry, grzybowa
  39. e. (2:19) Krzesany po dwa
  40. f. (2:41) Kiek se pasał krowy - krzesany po śtyry
  41. Muzyka Maśniaków z Kościeliska - zapowiedź
  42. Muzyka gra na złóbcokach:
  43. a. Hej, Madziar pije - marsz [00:52]
  44. b. (00:37) Jo ci puowiadała, Anielo
  45. Sabałowa [00:48]
  46. Krzesany po trzy [00:42]
  47. Matejowa [00:34]
  48. Pytacka [00:41]
  49. Krzesany po trzy [00:35]
  50. Ozwodna [00:39]
  51. a. Ozwodna [01:39]
  52. b. (00:39) Zielona lipka - zielona
  53. Muzyka gra na skrzypcach:
  54. Ozwodna [00:40]
  55. Sabałowa [00:40]
  56. W lesie grzyby - krzesany po śtyry, grzybowa [00:55]
  57. a. Hej, Janicku, serdecko - do zbójnickiego [00:48]
  58. b. (00:26) Zabili zbójnicy kapitana - marsz
  59. W murowanej piwnicy - zbójnicki [00:27]
  60. a. Idzie zim ku zimie - krzesany do zbójnickiego [00:53]
  61. b. (00:29) Do zbójnickiego - do zwyrtu
  62. Muzyka Chotarskich z Kościeliska - zapowiedź
  63. Hej, ide w las - marsz Chałubińskiego [00:31]
  64. Siadaj na sanie - weselna wywodna (pierwsza) [00:32]
  65. Ozwodna Kościeliska [00:23]
  66. Pytacka [00:30]
  67. Idzie z góry zbójnicek - krzesany po trzy a raz [00:22]
  68. a. Hej, Janicku, serdecko - do zbójnickiego [00:33]
  69. b. (00:15) Zabili zbójnicy kapitana - marsz
  70. a. W murowanej piwnicy - zbójnicki [01:23]
  71. b. (0:23) Do zbójnickiego
  72. c. (0:29) Do zbójnickiego
  73. d. (0:40) Krzesany po śtyry
  74. e. (1:09) Do zbójnickiego - do zwyrtu
  75. Sabałowa [00:25]
  76. a. Sabałowa [01:50]
  77. b. (00:13) Ty se dziywce - sabałowa
  78. c. (00:35) Sabałowa
  79. d. (01:07) Hej, kiebyś dziywce
  80. a. Krywaniu - ozwodna [01:40]
  81. b.(00:43) W lesie puod reglami - ozwodna
  82. c. (01:16) Ozwodna
  83. a. Hej, ide w las - marsz Chałubińskiego [01:47]
  84. b. (00:11) Hej, Madziar pije - marsz
  85. c. (00:32) Jo ci puowiadała, Anielo
  86. d. (00:45) Tańcuj, tańcuj, wykręcaj - polka
  87. e. (00:52) Zielona Dziadusiowa
  88. f. (01:09) Zielona lipka - zielona
  89. Muzyka Jana Stachonia-Kaducka z Olczy - zapowiedź
  90. Hej, Madziar pije - marsz [00:55]
  91. Ozwodna [00:47]
  92. a. W murowanej piwnicy - zbójnicki [02:01]
  93. b. (00:43) Zabili zbójnicy kapitana - marsz
  94. c. (01:31) Do zbójnickiego - do zwyrtu
  95. Ozwodna [00:54]
  96. Krzesany po śtyry [00:57]
  97. a. Ozwodna [01:53]
  98. b. (00:41) Ozwodna
  99. c. (01:14) Hej, górol jo se, górol - ozwodna
  100. a. Marsz jaworzyński [01:26]
  101. b. (00:38) W lesie puod reglami - ozwodna
  102. Krzesany po dwa [00:46]
  103. a. Krzesany po trzy [01:12]
  104. b. (00:37) Krzesany po trzy
  105. a. Ozwodna [00:54]
  106. b. (00:31) Zielona lipka - zielona
  107. Muzyka Dusów z Białego Dunajca - zapowiedź
  108. a. Weselna - wywodna (druga) [01:15]
  109. b. (00:24) Hej, Madziar pije - marsz
  110. c. (00:43) Jo ci puowiadała, Anielo
  111. Smutny zbójnik, smutny [00:36]
  112. Co sie stało Buoze w bardyjowym dworze [00:38]
  113. Hej, górol jo se, górol - ozwodna [00:42]
  114. a. Sabałowa [02:27]
  115. b. (0:33) Ozwodna
  116. c. (1:04) Krzesany po dwa
  117. d. (1:30) Krzesany po trzy - ze starej
  118. e. (2:15) Zielona lipka - zielona
  119. Wieczna [00:39]
  120. Pytacka [00:46]
  121. Ozwodna rozciągła [00:40]
  122. a. Bedzie jarmark w Rozenbergu - spiska [01:20]
  123. b. (01:03) Zielona lipka - zielona
  124. Muzyka Duchów ze Starego Bystrego - zapowiedź
  125. a. Zabili zbójnicy kapitana - marsz [04:04]
  126. b. (00:27) Zasnęła Antosieńka pod lelijom
  127. c. (00:40) Sabałowa
  128. d. (01:51) Do bitki - ozwodna
  129. e. (02:41) Krzesany po trzy
  130. f. (03:19) Krzesany po śtyry
  131. a. Krzesany po dwa [02:37]
  132. b. (01:23) Ozwodna
  133. c.(01:54) Ozwodna
  134. Ozwodna [01:21]
  135. Pytacka [01:16]
  136. Ej, wara wam Dunajcanie [01:10]
  137. a. Co sie stało Buoze w bardyjowym dworze [00:46]
  138. b. (00:13) Zabili zbójnicy kapitana - marsz

Płyta CD nr 2:

  1. Muzyka Józefa Chyca z Zakopanego-Ustup - zapowiedź
  2. a. Hej, Madziar pije - marsz [00:51]
  3. b. (00:33) Jo ci puowiadała, Anielo
  4. Ozwodna [00:43]
  5. a. Zabili zbójnicy kapitana - marsz [02:54]
  6. b. (00:19) W murowanej piwnicy - zbójnicki
  7. c. (00:50) Krzesany po śtyry
  8. d. (01:24) Krzesany po dwa
  9. e. (01:45) Idzie z góry zbójnicek - krzesany po dwa
  10. f. (02:02) Krzesany po trzy
  11. g. (02:24) Krzesany po trzy
  12. a. Ozwodna [01:42]
  13. b. (0:44) Ozwodna
  14. c. (1:15) Ozwodna
  15. a. Ozwodna [00:56]
  16. b. (0:28) Pytacka
  17. a. Sabałowa [01:19]
  18. b. (00:23) Ozwodna
  19. c. (00:36) Zielona lipka - zielona
  20. d. (00:46) Zielona Dziadusiowa - zielona
  21. e.(00:51) Hej, ide w las - marsz Chałubińskiego
  22. Muzyka Bartłomieja Stanka z Zaskala - zapowiedź
  23. a. Hej, ide w las - marsz Chałubińskiego [09:19]
  24. b. (01:16) Hej, Madziar pije - marsz
  25. c. (02:16) Jo ci puowiadała, Anielo
  26. d. (02:35) Hej, Madziar pije
  27. e. (03:33) Jo ci puowiadała, Anielo
  28. f. (03:54) Bez zielone jare z•itko - spiska
  29. g. (05:40) Sabałowa staroświecka
  30. h. (07:29) Krzesany po trzy
  31. i. (08:57) Zielona Dziadusiowa - zielona
  32. Marsz jaworzyński [02:33]
  33. Muzyka "Sabała" z Podczerwonego - zapowiedź
  34. a. Hej, Madziar pije - marsz [00:56]
  35. b. (00:34) Jo ci puowiadała, Anielo
  36. Ozwodna [00:54]
  37. Krzesany po trzy a raz [00:41]
  38. Sabałowa [00:46]
  39. Ozwodna [00:42]
  40. Pytacka [00:53]
  41. Ozwodna [00:42]
  42. a. Sabałowa [01:13]
  43. b. (00:44) Zielona Dziadusiowa - zielona
  44. Do bitki - ozwodna [00:45]
  45. Krzesany po dwa [00:55]
  46. a. Krzesany po trzy - ze starej [01:29]
  47. b. (0:18) Idzie z góry zbójnicek - krzesany po trzy
  48. c. (0:27) Siedzi ptosek na ruokicie - krzesany po trzy
  49. d. (1:00) Zielona Dziadusiowa - zielona
  50. Muzyka Graców z Zubsuchego-Zagrody - zapowiedź
  51. Ozwodna sabałowa [00:44]
  52. Hej, górol jo se, górol - ozwodna [00:42]
  53. Krzesany po śtyry [00:41]
  54. Ozwodna [00:30]
  55. Zielona Dziadusiowa - zielona [00:26]
  56. W murowanej piwnicy - zbójnicki [00:47]
  57. Pódźmy chłopcy do sałasa - ozwodna [01:09]
  58. Matejowa [00:46]
  59. Ozwodna [00:44]
  60. Pytacka [00:47]
  61. a. Ozwodna [00:30]
  62. b. (0:21) Zielona lipka - zielona
  63. Hej, ide w las - marsz Chałubińskiego [00:25]
  64. Muzyka Wincentego Czernika-Kumkasa z Poronina - zapowiedź
  65. a. W murowanej piwnicy - zbójnicki [04:49]
  66. b. (1:11) Zabili zbójnicy kapitana - marsz
  67. c. (1:29) Ozwodna bukowiańska
  68. d. (2:20) Do bitki - ozwodna
  69. e. (3:22) Krzesany po trzy - ze starej
  70. a. Marsz jaworzyński [02:12]
  71. b. (00:59) Sabałowa
  72. Muzyka Chramców ze Skrzypnego - zapowiedź
  73. Ozwodna rozciągła [00:53]
  74. Sabałowa [1:12]
  75. Bez zielone jare z•itko - spiska [01:05]
  76. Krzesany po śtyry [00:59]
  77. Do bitki - ozwodna [01:02]
  78. Krzesany po dwa [00:47]
  79. Ozwodna [01:02]
  80. Ozwodna [01:13]
  81. Muzyka Stanisława Fąfrowicza z Zakopanego - zapowiedź
  82. a. Marsz jaworzyński [01:54]
  83. b. (0:58) Hej, Madziar pije - marsz
  84. a. Ozwodna [03:24]
  85. b. (0:45) Ozwodna do tańca
  86. c. (1:28) Ozwodna
  87. d. (1:59) Ozwodna
  88. e. (2:43) Sabałowa
  89. W lesie puod reglami - ozwodna [01:24]
  90. a. Bez zielone jare z•itko - spiska [02:05]
  91. b. (01:17) Bedzie jarmark w Rozenbergu - spiska
  92. a. Zabili zbójnicy kapitana - marsz [01:32]
  93. b. (00:49) W murowanej piwnicy - zbójnicki
  94. Muzyka Sobka Fąfrowicza z Maruszyny - zapowiedź
  95. a. Hej, Madziar pije - marsz [01:02]
  96. b. (00:41) Jo ci puowiadała, Anielo
  97. Kiej jo se umre - ozwodna [00:37]
  98. Ozwodna staroświecka [00:56]
  99. a. Zabili zbójnicy kapitana - marsz [01:16]
  100. b. (00:30) W murowanej piwnicy - zbójnicki
  101. c. (00:59) Zielona Dziadusiowa - zielona
  102. Krzesany po śtyry [00:39]
  103. Ozwodna [00:31]
  104. Bez zielone jare z•itko - spiska [00:44]
  105. Do bitki - ozwodna [01:00]
  106. a. Krzesany po dwa [00:46]
  107. b.(00:16) Zielona Dziadusiowa - zielona
  108. Muzyka Władysława Cudzicha z Poronina
  109. Ozwodna poronińska [00:23]
  110. Krzesany po trzy - ze starej [00:31]
  111. Siedzi ptosek na ruokicie - krzesany po dwa [00:30]
  112. Zielona Dziadusiowa - zielona [00:31]
  113. Ozwodna stara [00:42]
  114. Z góry, z góry - krzesany po śtyry [00:30]
  115. Pytacka [00:56]

Kolejny, ósmy tom serii pt. Pierwszy Podhalański Popis Konkursowy Ludowych Muzyk Góralskich. Zakopane 18-20 kwietnia 1952 to dwupłytowy album prezentujący archiwalny zapis fonograficzny bezprecedensowego konkursu kapel ludowych, który odbył się w sali teatralnej hotelu Morskie Oko przy słynnych Krupówkach ku uczczeniu piętnastej rocznicy śmierci Karola Szymanowskiego. Na płytach zaprezentowano niemal trzy godziny muzyki, co stanowi prawie pełny zapis zmagań konkursowych najprzedniejszych ówczesnych kapel, tak zwanych muzyk podhalańskich. Do konkursu, w którego organizację i przebieg zaangażowany był również Państwowy Instytut Sztuki (obecnie Instytut Sztuki PAN), realizujący w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku Ogólnopolską Akcję Zbierania Folkloru Muzycznego, zgłosiło się 35 muzyk góralskich, zaś na scenie wystąpiły ostatecznie 24 zespoły. Większość muzyków, zwłaszcza prymistów, pochodzących z dawnych rodów muzykanckich, które od wielu pokoleń kultywowały staroświeckie nuty góralskie, działało jeszcze w okresie międzywojennym. Pamiętali oni czasy słynnego Bartusia Obrochty, a ci, urodzeni w XIX wieku (najstarszy muzyk, który wystąpił w konkursie urodził się w 1888 r.) przesiąknięci byli nutami sabałowymi, przejętymi "z pierwszej ręki". I choć zagrali oni – w większości – pierwszy raz na scenie i przed publicznością, a więc w całkiem odmiennych okolicznościach niż te, do których przywykli na weselach, posiadach, muzykach, ich nuty zabrzmiały autentycznie. Po pół wieku nagrania zrealizowane przez Ekipę Krakowską Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego stanowią dokument o szczególnej wartości historycznej. Do dwupłytowego albumu dołączono obszerny booklet zawierający eseje etnomuzykologów Aleksandry Szurmiak-Boguckiej i Jacka Jackowskiego. W booklecie znajdują się również: spis nagrań, informacje o muzykach oraz streszczenie w języku angielskim. Teksty są ilustrowane cennymi archiwalnymi fotografiami pochodzącymi m.in. ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego oraz z kolekcji prywatnych. Publikację sfinansowano w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki" w latach 2012-2014.

Na płycie zamieszczono nuty góralskie w wykonaniu następujących muzyk:

Muzyka Obrochtów z Zakopanego
prym - Władysław Obrochta, ur. w 1914 r.
sekund I - Jan Obrochta, ur. w 1879 r.
sekund II - Stanisław Obrochta, ur. w 1916 r.
bas - Stanisław Gąsienica Jałowcy, ur. w 1895 r.

Muzyka Bronisławy Koniecznej-Dziadoń z Bukowiny Tatrzańskiej
prym - Bronisława Konieczna-Dziadoń, ur. w 1894 r.
sekund I - Józef Wodziak, ur. w 1922 r.
sekund II - Jakub Budz, ur. w 1914 r.
bas - Stanisław Budz, ur. w 1906 r.

Muzyka Maśniaków z Kościeliska
prym - Stanisław Styrcula-Maśniak, ur. w 1926 r.
sekund I - Andrzej Styrcula Maśniak, ur. w 1932 r.
sekund II - Józef Frączysty-Karbowiec, ur. w 1925 r.
bas - Tadeusz Styrcula Maśniak, ur. w 1935 r.

Muzyka Chotarskich z Kościeliska
prym - Stanisław Nędza-Chotarski, ur. w 1893 r.
sekund I - Antoni Nędza-Chotarski, ur. w 1920 r.
sekund II - Józef Styrcula-Maśniak, ur. w 1921 r.
bas - Józef Szczepaniak-Sywarny, ur. w 1897 r.

Muzyka Jana Stachonia-Kaducka z Olczy
prym - Jan Stachoń-Kaducek, ur. w 1928 r.
sekund I - Stanisław Trebunia-Tutka, ur. w 1929 r.
sekund II - Stanisław Bobak, ur. w 1924 r.
bas - Jan Trebunia-Kwiotek, ur. w 1924 r.

Muzyka Dusów z Białego Dunajca
prym - Jan Wilkus, ur. w 1922 r.
sekund I - Józef Cudzich, ur. w 1925 r.
sekund II - Józef Wilkus-Kiernia, ur. w 1923 r.
bas - Jan Cudzich Dusa, ur. w 1905 r.

Muzyka Duchów ze Starego Bytrego
prym - Jakub Konopka, ur. w 1888 r.
sekund I - Andrzej Zatłoka, ur. w 1915 r.
sekund II - Stanisław Zatłoka, ur. w 1913 r.
bas - Józef Knapczyk-Duch, ur. w 1888 r.

Muzyka Józefa Chyca z Zakopanego-Ustup
prym - Józef Chyc, ur. w 1894 r.
sekund I - Jan Topór-Smaś, ur. w 1887 r.
sekund II - Andrzej Topór-Smaś, ur. w 1931 r.
bas - Jan Jarząbek, ur. 1899 r.

Muzyka Bartłomieja Stanka z Zaskala
prym - Bartłomiej Stanek, ur. w 1911 r.
sekund I - Jan Stanek, ur. w 1913 r.
sekund II - Edward Łęczycki, ur. w 1919 r.
bas - Stanisław Gacek, ur. w 1926 r.

Muzyka "Sabała" z Podczerwonego
prym - Kazimierz Marduła, ur. w 1930 r.
sekund I - Leopold Szwab, ur. w 1921 r.
sekund II - Jan Kowalczyk, ur. w 1931 r.
bas - Józef Iwan, ur. w 1911 r.

Muzyka Graców z Zubsuchego-Zagrody
prym - Andrzej Graca, ur. w 1924 r.
sekund I - Franciszek Krupa, ur. w 1907 r.
sekund II - Wojciech Prokop, ur. w 1899 r.
bas - Józef Prokop, ur. w 1927 r.

Muzyka Wincentego Czernika-Kumkasa z Poronina
prym - Wincenty Czernik-Kumkas, ur. w 1910 r.
sekund I - Franciszek Świder-Zbójnik, ur. w 1922 r.
sekund II - Józef Maciata-Michalin, ur. w 1925 r.
bas - Franciszek Czernik-Kumkas, ur. w 1924 r.

Muzyka Chramców ze Skrzypnego
prym - Jan Jarząbek, ur. w 1898 r.
sekund I - Władysław Jarząbek, ur. w 1907 r.
sekund II - Stanisław Chramiec, ur. w 1931 r.
bas - Stanisław Lasak, ur. w 1904 r.

Muzyka Stanisława Fąfrowicza z Zakopanego
prym - Stanisław Fąfrowicz, ur. w 1919 r.
sekund I - Jan Gąsienica-Bednarz, ur. w 1925 r.
sekund II - Jan Przewratil, ur. w 1920 r.
bas - Stanisław Gąsienica-Bednarz, ur. w 1897 r.

Muzyka Sobka Fąfrowicza z Maruszyny
prym - Stanisław Suchecki, ur. w 1916 r.
sekund I - Józef Fąfrowicz, ur. w 1904 r.
sekund II - Jan Fąfrowicz, ur. w 1901 r.
bas - Józef Janik, ur. w 1913 r.

Muzyka Władysława Cudzicha z Poronina
prym - Władysław Trebunia-Tutka, ur. w 1942 r.
sekund I - Władysław Cudzich, ur. w 1932 r.
sekund II - Stanisław Trebunia-Tutka, ur. w 1929 r.
bas - Stanisław Cudzich, ur. w 1929 r.


Okładka płyty "Pamiątki przeszłości z archiwum wydobyte. Pieśni i muzyka Kielecczyzny". Okładka płyty "Pamiątki przeszłości z archiwum wydobyte. Pieśni i muzyka Kielecczyzny".

Pamiątki przeszłości z archiwum wydobyte. Pieśni i muzyka Kielecczyzny

Pamiątki przeszłości z archiwum wydobyte. Pieśni i muzyka Kielecczyzny – taki tytuł nosi wydawnictwo płytowe, które ukazało się dzięki współpracy Instytutu Sztuki PAN z Wojewódzkim Domem Kultury im. J. Piłsudskiego w Kielcach. Na płycie, trwającej niemal 80 min., zaprezentowano 96 najciekawszych i najbardziej reprezentacyjnych dla regionu kieleckiego pieśni oraz melodii ludowych nagranych podczas Ogólnopolskiej Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego w latach 1951–1952, zorganizowanej przez Instytut Sztuki we współpracy z Polskim Radiem. Są to najstarsze istniejące dokumenty dźwiękowe z regionu kieleckiego, ponieważ nagrania z okresu międzywojennego uległy zniszczeniu podczas II wojny światowej.

Podczas Akcji utrwalono śpiew i muzykę twórców ludowych – muzyków i śpiewaków, których generacja pamiętała jeszcze czasy Oskara Kolberga czy Fryderyka Chopina. Nie jest wykluczone, iż Kolberg, który poświęcił Kielecczyźnie dwa tomy swego dzieła, spisywał pieśni od rodziców lub dziadków prezentowanych na płycie wykonawców. Najstarsza z zarejestrowanych na krążku wykonawczyń, Marianna Wijasowa z Brzezin urodziła się w 1860 r.!


Płyta obfituje w nagrania śpiewu solowego, jednak – co charakterystyczne dla regionu – znaczną część dokumentacji stanowią nagrania muzyki instrumentalnej, wykonywanej przez skrzypków ludowych solo lub z towarzyszeniem basów czy bębenka (najstarszy skład kapeli kieleckiej), a także przez bardziej rozbudowane kapele – echa orkiestr włościańskich okresu międzywojennego.

Tytuł płyty nawiązuje do cytatu zaczerpniętego z prac wybitnego historyka i etnografa, zbieracza "pamiątek przeszłości" ziemi kieleckiej, w tym również i pieśni ludowych – księdza Władysława Siarkowskiego.

Płycie towarzyszy książka-booklet, zawierająca trzydziestostronicowy esej etnomuzykologiczny redaktora serii Jacka Jackowskiego, poświęcony tradycjom muzycznym ziemi kieleckiej. Znajdziemy tu charakterystykę regionu i jego mieszkańców, rys historyczny dokumentacji muzyki tradycyjnej Kieleckiego z uwzględnieniem dokumentacji fonograficznej, a także opis cech regionalnych lokalnej muzyki ludowej. Esej uzupełnia charakterystyka wybranych wykonawców.

W wydawnictwie źródłowym, firmowanym przez Polską Akademię Nauk, nie mogło zabraknąć bibliografii oraz spisu utworów uwzględniającego szczegółowe dane o wykonawcach i okolicznościach nagrania. W książce znajdziemy również streszczenie w języku angielskim. Całości dopełniają cenne fotografie dokumentalne przedstawiające postaci muzyków i śpiewaków ludowych Kielecczyzny wydobyte z archiwum Instytutu Sztuki PAN oraz z domowych archiwów rodzin wykonawców.

"Pamiątki przeszłości z archiwum wydobyte. Pieśni i muzyka Kielecczyzny" to wydawnictwo płytowe o unikatowych walorach dokumentalnych, historycznych i źródłowych. Z pewnością będzie źródłem inspiracji i wiedzy zarówno dla środowisk artystycznych: od twórców ludowych, przez zespoły i kapele folklorystyczne, folkowe aż po kompozytorów, jak i dla reprezentantów szeroko pojętej nauki, zwłaszcza humanistyki: muzykologów, historyków, etnografów, antropologów, dialektologów i przedstawicieli wielu innych dziedzin. Po płytę sięgną również nauczyciele, młodzież, animatorzy kultury, zwłaszcza regionaliści, wreszcie po prostu miłośnicy ludowych tradycji i piękna polskiego folkloru i kultury. Nagrania sprawią wielką radość również rodzinom śpiewaków i muzyków Kielecczyzny, których głosy i muzykę udało się utrwalić na archiwalnych taśmach. Jacek Jackowski

Lista utworów

  1. Okrągły zza gór
  2. Oj zagrajze mi zagraj oberecka z nogi
  3. Oberek zagański
  4. Mazur od Zagańska
  5. Oj zagrajze mi zagraj tego mazurecka
  6. Mazurek wsiowy
  7. Mazurek światowy
  8. W pewnej chwili liś się z osłem kraść zmówili
  9. Hej tam w karczmie za stołdem
  10. Mazurek własny
  11. Mazurek Oblęgorski A zagrajze mi zagraj
  12. A kłapojze toruniu toruniu
  13. Biały Janie ożenie cie piekno zonke naraje ci
  14. Melodia
  15. A grajże mi krzypczeczku
  16. Do tońca
  17. Oj zaloty zalota mego konie zjadła
  18. Letki
  19. Boze mój Boze mój kieruj mojem losem
  20. Kolbuszów na oberką i na polkę
  21. O ze moja mamusiu posprzedajciez owce
  22. Nie chodź wele woza nie chodź wele osi
  23. Od Chmielnika
  24. Światowy wyjezdny
  25. Szło dwóch dziadkó drogom za ubitom szosom
  26. Wyjezdny wędrowiec
  27. Sokole Kasiu sokole
  28. O moje Ociosęki na górze stojicie
  29. Oberek odchodny
  30. A ojze jino ojze fijołecku leśny
  31. Kołyzze się kołys kolebko bukowa
  32. Poszła szlachta na trzy trachta
  33. Tam wedle ugora na rozstajnich drogach
  34. Oberek Zza Maćkowej stodoły
  35. A ja sobie ide z pola ón się do mnie śmieje
  36. Mój ojciec beł poctalijon poctalijon co nosił wode
  37. Wędrowiec od św. Krzyża
  38. Polka z Włoszczowic
  39. Oberek-chłop ze Szczecna
  40. Po drugiej niewoli dwaj starzy żołnierze wracali do ojców swej ziemi
  41. Oberek
  42. Kumoterek kumosi gorzałecke nosi
  43. Dożynaj dożynaj przodowniku łysy
  44. Oj leńcie leńcie słońce gorące pasła dziewczyna wołki na łące
  45. Pasternocek
  46. Dizeń dobry moi państwo jakże nam sie tu macie
  47. Wyjezdny z weselem
  48. Oj co mie po ty wodzie ki na koło jidzie
  49. Chłopoki chłopoki butami butami jak się buty zedrom bosymi nogami
  50. Za płotem hulali
  51. A oja moja oja
  52. A ojże ino oja
  53. Zielono lipka gorzała
  54. Polka Jagły
  55. A hulojze łysoni tonie się gra nie komu
  56. Melodia z Kociny
  57. Melodia z Klary Piotrowic
  58. Hola hola mamuniu moja
  59. A tam w lesie na pasiece tam Kasinia trawke siece
  60. Oberek z Gościńczyna
  61. Kaś bywała Maryja miły Boże
  62. Comber w ogródecku comber
  63. Skowroneczek
  64. Ni ma ci to ni ma
  65. Siadajze na wóz kochanie moje
  66. Obertas Jaś
  67. Oberek Wczoraj hulanina i dzisiaj też
  68. O skarałeś mie Boże
  69. Dzwony dzwonią w kotły biją
  70. Dryptok od Jeżowa
  71. Hosiany Mostyny
  72. Równiuśki Haczyka
  73. Polka na drabinie
  74. Siedzi sowa na stodole zając na lodzie
  75. Oberek od Sielca
  76. Polka Kopcia
  77. Lulajze mi lulaj mój mały narodzie
  78. Ola moja ola idom panny z podola
  79. Pojedzies pojade weż i mnie ze sobom
  80. Krakowiak łajdok
  81. Lesiok
  82. Oberek od Racławis
  83. Polka wyrobnicza
  84. Polka Kawęczyńska
  85. Siwa kobelina pod borem zerała
  86. A u moji mamy stojała grusza
  87. Ty zielany rozmarynie siwałam cie po zagónie
  88. Ober wyjazdowy
  89. Cięzki cięzki kamięń młyński
  90. Oberek dla starszych
  91. Polka Krasińskiego
  92. Juźci dobry dziń moja Marysiu
  93. Trzeba by to trzeba mamusi zawołać
  94. Weselna
  95. Polka Gajeckiego

Wykonawcy

Pastuszka M, Słoń S., Górzyński F., Marcisz J., Siwek J., Sliwa J., Cieślak S, Gwardyś A., Wesołowski W., Pietrzaba P., Wesołowska K., Bąk M., Domagała M., Grzejszyk S., Sołtys A., Kamińska K., Ostrowski L., Matys J., Kozioł S., Kozioł A., Dulnik T., Dulnik J. Lipa B., Brożyna M., Wijasowa M., Kruk J., Moćko S., Marcisz S., Mazur P., Mojszczak R., Pordea D., Jędrzejczyk M., , Jędrzejczyk S., Michalska A., Michalski P., Mojszczak K., Dudała A., Maj J., Nowak K., Zieliński J, Gaik A., Szczepanik J., Sajowa E., Ptasznik S., Błyszczyński J., Wasilewski J., Zborowski W., Widomski B., Kowal M., Ptasznik S., Czop S., Łazarski W., Kocfin F., Matysek P., Gawłowska B., Zawada K., Tasak Z., Rokicki J., Juszczyk P., Dyba J., Dyba W., Dyba T., Skurowa J., Kordas J., Ostrowski S., Putowski J., Jawor J., Zarębski S., Haczyk J., Zarębski W., Zarębski S., Gładki J., Jaworska M., Wieczorek S., Brożek S., Sobala W., Skiba E., Fiuk T., Nowak W., Chrzanowski M., Giełżecki J., Pańtak F., Szpaczyński S., Jagiełło A., Jagiełło A., Cyprys E., Jakubowski W., Fert J., Gliwiński J., Rydzkowa Z., Drzazga W., Jakubowski W., Majewski F., Gajecki L., Boryn T., Głowacki J., Ostrowski J., Kościołek T., Kościołek L., Bodzioch Sz. Ochocki J., Dąbrowski R.

***

Skład jury Fonogramu Źródeł 2013:

prof. Piotr Dahlig - etnomuzykolog, Instytut Muzykologii UW

dr Weronika Grozdew - Kołacińska- etnomuzykolog, Instytut Sztuki PAN

Piotr Kędziorek - dziennikarz Programu 2 PR

Anna Szewczuk - kierownik RCKL, Program 2 PR

Anna Szotkowska - dziennikarz Programu 2 PR

przyznało pierwszą nagrodę Instytutowi Sztuki Polskiej Akademii Nauk za  dwie antologie nagrań archiwalnych dokonanych w latach 50-tych XX wieku: Pierwszy Podhalański Popis Konkursowy Ludowych Muzyk Góralskich. Zakopane 18-20 kwietnia 1952 oraz  Pamiątki przeszłości z archiwum wydobyte. Pieśni i muzyka Kielecczyzny.

Na szczególne uznanie zasługują autorzy obu albumów: Jacek Jackowski, Aleksandra Szurmiak- Bogucka i Kaja Maćko- Gieszcz.

Drugą nagrodę Jury przyznało Miejskiemu Domowi Kultury w Kolbuszowej za album -katalog „Festiwal żywej muzyki na strun dwanaście i trzy smyki 2013” – za wszechstronne ukazanie lokalnych tradycji muzycznych.

Trzecią nagrodę otrzymały ex aequo: Stowarzyszenie Dziedzictwo Podlasia i Julita Charytoniuk za ukazanie specyfiki pogranicza kulturowo- wyznaniowego na  płycie Ludowe pieśni religijne z Podlasia oraz Stowarzyszenie Krusznia i Paweł Luto za album Rwie się życia przędza prezentujący bogactwo i różnorodność pieśni śpiewanych podczas czuwania przy zmarłym na Suwalszczyźnie.

Nagrodę Specjalną w wysokości 2500, - złotych otrzymał Maciej Filipczuk- autor płyty Mazurek vulgaris za wierną kontynuację stylu gry skrzypka Kazimierza Meto.

Jury z zadowoleniem podkreśla wysoki poziom nadesłanych fonogramów i przyznaje wyróżnienia dla Antoniego Pilcha za płyty: Władysław Piróg, skrzypek ze Słonnego oraz Wojciech Pilch - Pieśni Słonne; dla Zespołu Regionalnego im. Jana Malinowskiego za płytę Pienińskie nuty oraz dla Kapeli Góralskiej Szumiąca Woda z Rytra w Beskidzie Sądeckim.

 

Zobacz więcej na temat: Nowa Tradycja